Chủ đề: Lí lẽ ghét thương – những vần thơ thiết tha về lẽ ghét, tình người của Nguyễn Đình Chiểu. Hãy phân tích đoạn trích Truyện Lục Vân Tiên để làm rõ điều này.
Bài giảng: Ghét thì yêu – Cô Thúy Nhàn (giáo viên )
Ghét mà thương là lời trăn trối của Nguyễn Đình Chiểu về lẽ ghét và tình người.
Trong đoạn trích thơ về “Ghét mà thương” có tất cả 26 câu, trong đó có 10 câu nói về “ghét”, 16 câu nói về “thương”. Như vậy, số từ nói về tình yêu dài gần gấp đôi số từ nói về “ghét”. Chính tác giả đã từng nói rõ ràng: “Bởi vì ghét cũng là yêu”. Thật vậy, nếu đọc lại 10 câu thơ nói về “lòng ghét” ta sẽ thấy gốc, ngọn của “ghét” ở đây là lòng thương dân. Sở dĩ ông Quán “ghét”, “căm ghét cay đắng, căm thù tận đáy lòng” bọn “tầm thường”, bọn “đạo đức giả”, bọn “dối trá”, bọn “mê đắm” là vì chúng “làm phiền lòng dân”. đã làm cực nhọc nhân dân”, làm “dân khổ vô ích”, làm “dân sa hố sâu”. Trong 10 câu của đoạn này, có 4 câu của nhân dân nói lên nỗi thống khổ của nhân dân:
Hãy để mọi người rơi vào một cái hố
Khiến nhân dân chịu bao lầm than.
Những tiếng chuông dối trá làm cho mọi người lao nhọc.
Sớm tối lòng người rối ren.
Để diễn tả những lời thiết tha về lòng căm thù này một cách sâu sắc, nhà thơ đã sử dụng nghệ thuật điệp ngữ. Trong 10 câu thơ có 8 chữ “ghét” thì hai câu đầu của đoạn trích có 4 chữ “ghét”. Đặc biệt ở câu thơ thứ hai:
“Ghét, ghét, hận trong lòng”
Nghệ thuật sử dụng phép ẩn dụ tăng dần để miêu tả màu sắc, mùi vị và độ sâu tăng dần của lòng căm thù: Từ cái ghét cay, ghét đắng, đến cái ghét thấm thía: hận thấu xương”. Với mức độ này Về cách diễn đạt, Nguyễn Đình Chiểu nói với người đọc rằng lòng căm thù của ông Quán đã thay đổi, cái gọi là lòng căm thù của ông Quán thực chất là lòng căm thù, ông Quán căm ghét tất cả những con người, những sự việc làm tổn hại đến hạnh phúc của nhân dân, điều này thể hiện tính chất dân gian sâu sắc trong thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.
Đối diện với ghét, ghét là yêu, anh Quân đã thổ lộ tình yêu của mình trong 16 câu. Mở đầu, ông nói về tình yêu của mình với Khổng Tử, sự chăm chỉ của Khổng Tử: “Khi ở Cống, Vệ, ở Trần, ở Khuông”. Tiếp đó, ông tỏ lòng yêu mến Nhan Tử, Gia Cát Lượng, Đổng Tử, Nguyên Lương, Hàn Dũ, Liêm, Lạc. Họ là những bậc hiền nhân, quân tử, mẫu mực của Nho giáo, một lòng tu đạo, phò vua, cứu đời cứu người nhưng lại gặp bất hạnh hoặc chết yểu, hoặc không được vua tin dùng. hoặc không may mắn. Ước mơ, nguyện vọng tu đạo, cứu đời, cứu người của họ đã không thành hiện thực.
Nếu như ở mười câu thơ trên, tác giả bảo nhân vật nói lời căm ghét bọn hại dân để bày tỏ lòng thương dân thì ở khổ thơ 16 câu này, tác giả bảo nhân vật nói lời thương trực tiếp. cho người dân. người có tài lớn dù muốn cứu đời cứu người nhưng cuối cùng lại bất hạnh hoặc chết yểu, hoặc không được vua tin dùng, hoặc không gặp may mắn. Ước mơ, nguyện vọng tu đạo, cứu đời, cứu người của họ đã không thành hiện thực.
Nếu như ở mười câu thơ trên, tác giả bảo nhân vật nói lời căm ghét bọn hại dân để bày tỏ lòng thương dân thì ở khổ thơ 16 câu này, tác giả bảo nhân vật nói lời thương trực tiếp. cho người dân. người có tài lớn, thậm chí, muốn cứu đời giúp người mà gặp rủi ro, bất hạnh nên tâm nguyện cứu đời, cứu người không thể thực hiện được.
Để thể hiện tình cảm nhân ái, nhân đạo ấy, Nguyễn Đình Chiểu trong khổ thơ 16 câu này tiếp tục sử dụng nghệ thuật điệp ngữ. Trong 16 câu thơ này, ông đã dùng đến 9 chữ “thắm thương”.
Mở đầu bài thơ, ông dùng hai từ “sầu”:
“Yêu là yêu một vị thánh”
Chữ “thương” thể hiện tình yêu tha thiết của nhân vật đối với Khổng Tử, khi Khổng Tử gặp khó khăn, gian khổ trên đường hành đạo. Phải nói lòng từ bi của Quán ở đây thật bao la. Ông cũng đồng cảm với những người chết yểu mà chưa thành danh:
“Yêu thầy Nhân Tử dở dang,
Ba mươi mốt tuổi, tách biệt khỏi cuộc sống công và tư”,
Anh cũng đồng cảm với những người kém may mắn:
Thưa ông Gia Cát Lượng,
Gặp nhà Hán thì phải lụi tàn”.
Từ đó, ông Quán bày tỏ niềm thương cho số phận cay đắng của con người trước quy luật khắc nghiệt của tạo hóa và xã hội.
Bài thơ có bố cục khá chặt chẽ, mạch lạc.
Có một câu mở đầu nói về “ghét”:
“Coi rằng: Ghét việc tầm thường
Hận cay đắng, hận, hận trong lòng
Có câu mở đầu ghi đoạn văn “xót xa”:
“Yêu là yêu thánh Khỉ ở Tông Vệ, ở Trần, ở Khuông”
Có những đoạn kết cho cả đoạn “ghét” và “yêu”:
“Xem lại lịch sử mấy lần, nửa ghét nửa thương”,
Đối với các ý nhỏ trong mỗi đoạn ghét và yêu, tác giả dùng các từ ám chỉ ghét và yêu để vừa tách biệt vừa liên kết các ý nhỏ lại với nhau. Ví dụ:
“Hận đời Kiệt, Trụ mê dâm,
Hãy để mọi người đến hố.
Hận đời U, Lê đa đoan,
Khiến người dân thương tiếc và than thở rất nhiều
hoặc:
“Yêu mến tài Gia Cát Lượng,
Gặp nhà Hán đành phải lụi tàn.
Thầy Đồng Tử thân mến,
Chí đa có chí, có ngôi mà không có ngôi
Nhờ nghệ thuật sử dụng điệp ngữ kết hợp với bố cục chặt chẽ, mạch lạc, bài thơ đọc lên với giọng điệu vừa trang trọng vừa đau đáu, một đặc điểm của thơ tình Nguyễn Đình Chiểu.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
le-ghet-thuong.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác
Bạn thấy bài viết Top 3 bài Phân tích bài Lẽ ghét thương trong truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Top 3 bài Phân tích bài Lẽ ghét thương trong truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 bên dưới để Blog Giới Trẻ có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: gioitre.biz của Blog Giới Trẻ
Nhớ để nguồn bài viết này: Top 3 bài Phân tích bài Lẽ ghét thương trong truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu hay nhất – Ngữ văn lớp 11 của website gioitre.biz
Chuyên mục: Văn Học
