Đề bài: Phân tích bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ” của Hàn Mặc Tử.
Bài giảng Đây thôn Vĩ Dạ – Cô Thúy Nhàn (giáo viên )
Nhắc đến Hàn Mặc Tử không thể không nhắc đến bài thơ “Đây thôn Vĩ Dạ”. “Đây thôn Vĩ Dạ” đã gắn bó thân thiết với nhà thơ họ Hàn như hình với bóng, bởi đây là bài thơ thể hiện cả tài lẫn tình; Trái tim của Hàn Mặc Tử, nhưng đây “chỉ thấy thương một cô gái Huế” như có người nhận xét,
Đây thôn Vĩ Dạ là bài thơ hoài niệm. Theo tư liệu về Hàn Mặc Tử, trong thời gian làm việc tại Sở Địa ốc Quy Nhơn, Hàn Mặc Tử phải lòng Hoàng Thị Kim Cúc – con gái ông chủ Địa ốc Quy Nhơn, quê ở thôn Vĩ, Huế. Tất cả tình cảm của cô được Hàn Mặc Tử gửi gắm vào tập Gái quê. Khi Hoàng Cúc theo cha về hưu ở Huế—Vĩ Dạ, Hàn Mặc Tử coi như đã lấy chồng.
Ngày mai tôi thôi làm thi sĩ
Tôi đã kết hôn, tất cả những giấc mơ của tôi đã kết thúc
Tôi sẽ đi đến vách đá trắng,
Ngồi dậy thả hồn thơ.
Hàn Mặc Tử lâm bệnh phong năm 1936. Năm 1939, Hàn nhận được tấm bưu ảnh của Kim Cúc chụp phong cảnh xứ Huế, có sông, có thuyền, có bến, có trăng, có hàng cau cao vút, kèm theo bởi lời Hoàng Cúc an ủi nhà thơ. Tấm bưu ảnh đã đánh thức cảm xúc của nhà thơ nên mới có bài thơ tuyệt vời này.
Đây thôn Vĩ Dạ gồm 12 câu, chia làm 3 khổ thơ.
Khổ thơ đầu tiên mở đầu bằng một câu hỏi tu từ. Câu thơ như một lời trách móc nhẹ nhàng pha chút tiếc nuối nhưng đằng sau đó là lời mời gọi tha thiết du khách hãy đến thưởng ngoạn cảnh đẹp “thôn Vĩ”.
Về thôn Vĩ để “ngắm mặt trời mới mọc”. Nhà thơ nhắc đến cây cau trước tiên bởi cây cau là một loài cây thanh tao, đẹp đẽ, thân thẳng, tán lá xanh mướt, gợi lên lòng trung thành, ngay thẳng. Hình ảnh cây cau ở đây còn có một chi tiết khó quên, đó là “Nắng cây cau, nắng mới”. Từ “nắng” gợi cho ta hình ảnh ánh nắng ban mai, biểu tượng của sức sống và niềm vui lan tỏa khắp trái đất. Trong ánh ban mai, những thân cau còn đọng sương đêm sáng lấp lánh như vươn mình lên để hấp thụ ánh vàng rực rỡ.
Cảnh đẹp, thu hút sự chú ý của tác giả. Câu thơ thứ ba như một tiếng kêu thích thú thể hiện sự ngạc nhiên và khâm phục. Cảnh Vĩ Dạ đẹp như một bức tranh: “Vườn ai xanh như ngọc bích”. Vườn Vĩ Dạ với những cây trái, được bàn tay khéo léo chăm sóc, được tắm mưa gió thường xuyên nên bóng mượt, lấp lánh trong nắng mai như ngọc bích. Hình ảnh so sánh của tác giả trong đoạn thơ vừa chính xác vừa gợi cảm. Có thể nói, cách tả vườn của Hàn Mặc Tử đã đạt đến độ tinh tế của một họa sĩ tài hoa.
Chỉ bằng vài nét chấm phá, Hàn Mặc Tử đã phác họa được phong cảnh sân vườn của một làng quê xứ Huế vừa thân thuộc, bình dị, vừa nên thơ độc đáo. Ngắm nhìn khu vườn xứ Huế trong “nắng mới” thật thanh thản. Nhưng cảnh Vĩ Dạ bỗng sinh động hơn, khi xuất hiện bóng người: “Lá tre che mặt phông”. Mặt chữ điền thường gợi vẻ đẹp uyển chuyển, trang trọng và quý phái, còn lá trúc gợi dáng người mảnh khảnh, xinh xắn, thanh tú. Câu thơ ngoài ý nghĩa hiện thực: thấp thoáng sau rặng tre, khuôn mặt ai đó rất hiền như đang dõi theo khách từ xa, còn mang ý nghĩa tượng trưng, cách điệu.
Cảnh và người tô điểm cho nhau: cảnh đẹp nên thơ, người cao thượng, nhân hậu. Tất cả tạo nên vẻ đẹp kín đáo, nhẹ nhàng. Nhờ vậy mà câu thơ đã làm nổi lên cái hồn của miệt vườn xứ Huế mà khổ thơ tập trung thể hiện.
Tóm lại, bằng những chi tiết hết sức thân thuộc, bình dị, Hàn Mặc Tử đã khắc họa nên một bức tranh thôn quê Vĩ Dạ tràn đầy sức sống với vẻ đẹp bất ngờ, sự hài hòa giữa cảnh và người. Bài thơ khơi dậy trong tâm hồn người đọc bao tình cảm đối với quê hương, làng quê Việt Nam.
Khổ thơ thứ hai cho thấy một thế giới khác của xứ Huế: sông Hương và vẻ đẹp trầm mặc, trầm mặc của Vĩ Dạ nói riêng và xứ Huế nói chung.
Về Vĩ Dạ, về Huế, về núi Ngự, sông Hương, Hàn Mặc Tử cũng cảm nhận được tâm hồn, nhịp điệu rất Huế. Khung cảnh xứ Huế dưới ngòi bút Hàn Mặc Tử có sông, có bờ, có gió, có mây và có thuyền ai đậu dưới trăng bến vắng. Tất cả tạo nên một bức tranh yên bình, thơ mộng.
Gió theo gió, theo mây
Nước buồn hoa ngô nằm.
Hai dòng tả cảnh nhưng thấm đượm tình người. Hai câu thơ gợi cảm giác chia lìa, buồn bã, man mác. Phải chăng tình yêu đơn phương, không phút gặp gỡ ngọt ngào đã sớm chia tay, nên cảnh cũng hòa vào lòng người mà buồn chia ly? Vì tôi đang trong tâm trạng buồn nên nhìn cái này cũng thấy buồn. Gió thổi mây bay thường là một chiều, nhưng nay lại đứt đoạn, như không gặp gỡ. Các từ “gió” và “mây” diễn ra. Và cả dòng nước vô tri vô giác cũng trở nên buồn bã cùng với những bông ngô đồng khẽ “rung rinh”.
Hai câu thơ không chỉ tả cảnh và tình trong cảnh mà dường như còn muốn tả nhịp điệu của cảnh. Đó là nhịp điệu uyển chuyển, bình dị, một nét trầm tư rất đặc trưng mà không nơi nào khác ở Huế có được. Hai câu thơ với nhịp điệu nhẹ nhàng, chậm rãi cũng đã thể hiện thành công cảm xúc trên.
Viết về Huế không thể không tả trăng. Trăng dưới ngòi bút của Hàn Mặc Tử huyền ảo, lấp đầy vũ trụ, tạo nên một bầu không khí nửa thực nửa hư như trong mộng:
“Thuyền ai cập bến sông trăng
Cõng trăng đêm nay?”
Chỉ trong mơ sông mới là sông trăng và thuyền chở trăng. “Toàn tập Hàn Mặc Tử là người có đôi mắt rất mơ, rất ảo. Nhìn thực thấy thực hóa mộng, nhìn mộng thấy cánh hạc huyền. Thơ Tử sao mà thanh tao! Ngọt ngào cả người ” (Bích Khê).
Vầng trăng là biểu tượng cho vẻ đẹp của cuộc sống và thiên nhiên. Mặt trăng còn tượng trưng cho hạnh phúc bình yên. Chính vì vậy, hình ảnh thơ Hàn Mặc Tử đã khơi dậy trong lòng người đọc một niềm tin, niềm vui, khát vọng hướng tới cái đẹp hoàn mỹ, thánh thiện. Nhưng câu thơ nảy ra như một câu hỏi vô vọng. Hai câu thơ sau thể hiện tâm trạng mong mỏi được gặp lại, đồng thời bộc lộ nỗi băn khoăn, bâng khuâng trước sự muộn màng, dang dở. Chỉ một từ “đúng giờ” câu thơ cuối đã nói lên tất cả.
Khổ thơ thứ ba thể hiện vẻ đẹp huyền ảo của xứ Huế và tình yêu con người, cuộc sống tha thiết nhưng vô vọng của tác giả.
“Khách đường xa, khách đường xa
Áo sơ mi của tôi quá trắng để nhìn thấy.”
Cụm từ “lữ khách phương xa” vừa thể hiện tâm trạng nhớ nhung, nhớ nhung vừa thể hiện sự xa cách của một mối tình đơn phương vô vọng. Vì thế, “mơ khách đường xa” tác giả chỉ thấy “chiếc áo” mà “không thấy đâu”. Cô gái này là ai? Một cô gái Huế nào đó hay cô thôn Vĩ chập chờn trong cõi mộng của nhà thơ, khiến tác giả có một cảm giác bâng khuâng thực sự? Chỉ biết rằng đây là một hình ảnh vừa rất gần, vừa rất xa. Đóng vì đã trở thành nỗi nhớ thường trực; xa vì khoảng cách thời gian, không gian và sương khói của một tình yêu chưa hẹn ước. “Áo em trắng trông thấy” là một câu thơ khá độc đáo. Màu trắng là màu áo dài của nữ sinh Huế và cũng là màu gợi nên sự trong trắng tinh khôi rất phù hợp với cô gái trong mơ. Màu trắng bao trùm cả không gian, làm mờ đi tầm nhìn của tác giả. Và “áo quá trắng” lại càng khó nhận ra khi lẫn trong sương khói hư ảo của xứ Huế nhiều nắng, nhiều mưa và sương mù của một mối tình đơn phương.
Vậy tình cảm của cô gái thôn Vĩ bao giờ mới bền chặt?
“Có ai biết chữ đậm không?”.
Trong nỗi đau tột cùng, nhà thơ vẫn có những phút giây tâm hồn trong sáng để hướng về một miền quê thân thiết và một tình yêu đầy mộng mơ để tạo nên “viên ngọc thơ tuyệt vời sáng mãi ngàn năm” (Chế Lan Viên).
Tất nhiên, bài thơ có nguồn gốc và cảm hứng cụ thể, nhưng qua phân tích, ta thấy tác phẩm đã vượt ra khỏi ranh giới của cái cụ thể, đạt đến tầm khái quát nghệ thuật cao hướng tới cuộc sống rộng lớn.
Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử không chỉ là bài thơ bày tỏ tình yêu với một cô gái Huế, thậm chí không chỉ dành riêng cho một thôn Vĩ cụ thể mà còn là một lời tỏ tình nồng nàn, một lời trăng trối. Mối tình cuối của nhà thơ Hàn Mặc Tử nói về tình yêu dày vò và quá sâu đậm với cuộc đời này.
Xem thêm các bài văn mẫu về phân tích và lập dàn ý tác phẩm lớp 11:
day-thon-en-da.jsp
Các bộ đề lớp 11 khác
Bạn thấy bài viết Top 5 Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử hay nhất – Ngữ văn lớp 11 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Top 5 Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử hay nhất – Ngữ văn lớp 11 bên dưới để Blog Giới Trẻ có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: gioitre.biz của Blog Giới Trẻ
Nhớ để nguồn bài viết này: Top 5 Phân tích bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử hay nhất – Ngữ văn lớp 11 của website gioitre.biz
Chuyên mục: Văn Học
